काठमाडौं , पुस १४ गते । राष्ट्रपतिले शुक्रबार प्रमाणीकरण गरेको नयाँ अध्यादेशअनुसार अब राष्ट्रियसभाको चुनाव हुँदा प्रत्येक प्रदेशबाट ६ जना सांसदहरु एकल संक्रमणीय विधिबाट छानिनेछन् । जसअनुसार जम्मा ४२ जना एकल संक्रमणीय विधिबाट छानिनेछन्र ।
तर, दुईजना सांसदको हकमा भने बहुमतीय प्रणाली नै कायम रहनेछ । जसअनुसार बहुमतीय प्रणालीबाट छानिने सांसदहरूको संख्या १४ हुनेछ
अध्यादेशको दफा ३ मा भनिएको छ- ‘संविधानको धारा ८६ को उपधारा (२) को खण्ड (क) बमोजिम निर्वाचित हुने सदस्यको निर्वाचनका लागि प्रत्येक प्रदेशमा गठन भएको निर्वाचक मण्डलले दिएको मतको आधारमा एकल सङ्क्रमणीय मत प्रणाली बमोजिम प्रत्येक प्रदेशबाटनिर्वाचित हुन आवश्यक पर्ने मत प्राप्त गर्ने देहाय बमोजिम आठ जना सदस्य निर्वाचित हुनेछन् ।’
‘देहाय’ अन्तरगत महिला ३ जना, दलित १ जना, अपाङ्गता भएका व्यक्ति वा अल्पसङ्ख्यक समुदायबाट १ जना र अन्य ३ जना प्रत्येक प्रदेशबाट राष्ट्रियसभामा निर्वाचित हुनेछन् ।
यो सूचीमध्ये प्रत्येक प्रदेशबाट तीनजना महिला र तीनजना खुल्ला तर्फका सदस्यहरुको हकमा मात्रै एकल संक्रमणीय विधि लागू हुनेछ । किनभने, अध्यादेशको सोही दफाको उपदफा २ मा भनिएको छ-‘उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि सो उपदफा बमोजिमको कुनै समूहबाट एकजना सदस्य मात्र निर्वाचित गर्नुपर्ने अवस्थामा सबैभन्दा बढी मत प्राप्त गर्ने उम्मेदवार निर्वाचित हुनेछ ।’
अध्यादेशअनुसार प्रत्येक प्रदेशबाट दलित एक जना अनि अपाङ्ग/अल्पसंख्यक मध्येबाट पनि एकजना मात्रै निर्वाचित हुने भएकाले ती सांसदका लागि भने बहुमतीय प्रणाली नै लागू हुनेछ । - अनलाइन खाबरबाट
अध्यादेशको पूर्णपाठ
राष्ट्रिय सभा सदस्यको निर्वाचन सम्बन्धमा व्यवस्था गर्न बनेको अध्यादेश
प्रस्तावना ः राष्ट्रिय सभा सदस्यको निर्वाचन सम्बन्धमा तत्काल कानूनी व्यवस्था गर्न वाञ्छनीय भएको
र हाल सब्घीय संसदको अधिवेशन नभएकोले,
नेपालको संविधानको धारा ११४ को उपधारा (१) बमोजिम मन्त्रिपरिषद्को सिफारिसमा
राष्ट्रपतिबाट यो अध्यादेश जारी भएको छ ।
परिच्छेद–१
प्रारम्भिक
। संक्षिप्त नाम र प्रारम्भ ः (१) यस अध्यादेशको नाम “राष्ट्रिय सभा सदस्य निर्वाचन अध्यादेश,
२०७४” रहेकोछ ।
(२) यो अध्यादेश तुरुन्त प्रारम्भ हुनेछ ।
द्द। परिभाषा ः विषय वा प्रसङ्गले अर्को अर्थ नलागेमा यस अध्यादेशमा,–
(क) “अदालत” भन्नाले संविधानको धारा १३७ को उपधारा (१) बमोजिमको
सर्वोच्च अदालतको संवैधानिक इजलास सम्झनु पर्छ ।
(ख) “अल्पसब्ख्यक समुदाय” भन्नाले निर्वाचन हुनु भन्दा तत्काल अगाडि
भएको राष्ट्रिय जनगणनाको आधारमा संविधानको धारा ३०६ को
उपधारा (१) को खण्ड (क) को अधीनमा रही नेपाल सरकारले नेपाल
राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गरी तोके बमोजिमका जातीय, भाषिक र
धार्मिक समूह सम्झनु पर्छ ।
(ग) “आयोग” भन्नाले संविधानको धारा २४५ बमोजिमको निर्वाचन आयोग
सम्झनु पर्छ ।
(घ) “उम्मेदवार” भन्नाले दफा १६ बमोजिम राष्ट्रिय सभाको सदस्यमा
उम्मेदवारको रुपमा मनोनयन गरिएको व्यक्ति सम्झनु पर्छ ।
(ब) “तोकिएको” वा “तोकिए बमोजिम” भन्नाले यस अध्यादेश अन्तर्गत
बनेको नियममा तोकिएको वा तोकिए बमोजिम सम्झनु पर्छ ।
(च) “दल” भन्नाले निर्वाचनको प्रयोजनको लागि आयोगमा दर्ता भएको
राजनीतिक दल सम्झनु पर्छ र सो शब्दले एकल चुनाव चिन्ह लिई
संयुक्त रुपमा निर्वाचनमा सहभागी हुने दलहरुको समूहलाई समेत
जनाउँछ ।
(छ) “निर्वाचक मण्डल” भन्नाले दफा ४ बमोजिमको निर्वाचक मण्डल
सम्झनु पर्छ ।
(ज) “निर्वाचन” भन्नाले संविधानको धारा ८६ को उपधारा (२) को खण्ड
(क) बमोजिम राष्ट्रिय सभा सदस्यको लागि हुने निर्वाचन सम्झनु पर्छ
एबनभ ज्ञ या द्दछ
एबनभ द्द या द्दछ
द्द
र सो शब्दले निर्वाचित भएको सदस्यको पद रिक्त भएको अवस्थामा
गरिने उपनिर्वाचनलाई समेत जनाउँछ ।
(झ) “निर्वाचन अधिकृत” भन्नाले दफा ७ बमोजिम नियुक्त निर्वाचन
अधिकृत सम्झनु पर्छ र सो शब्दले सहायक निर्वाचन अधिकृतलाई
समेत जनाउँछ ।
(ञ) “निर्वाचन प्रतिनिधि” भन्नाले दफा २८ बमोजिम नियुक्त भएको
निर्वाचन प्रतिनिधि सम्झनु पर्छ ।
(ट) “मतदाता” भन्नाले दफा ४ बमोजिमको निर्वाचक मण्डलमा नाम
रहेका प्रदेश सभा सदस्य, गाउँपालिकाका अध्यक्ष र उपाध्यक्ष तथा
नगरपालिकाका प्रमुख र उपप्रमुख सम्झनु पर्छ ।
(ठ) “मतदान अधिकृत” भन्नाले दफा १० बमोजिम नियुक्त मतदान
अधिकृत सम्झनु पर्छ।
(ड) “मतपत्र” भन्नाले निर्वाचनमा मतदान गर्नका लागि व्यवस्था गरिएको
मतपत्र सम्झनु पर्छ र सो शब्दले विद्युतीय उपकरणबाट मतदान हुने
व्यवस्था भएकोमा त्यस्तो विद्युतीय उपकरणमा प्रयोग हुने मतपत्र वा
त्यस्तो उपकरणमा जडित डिजिटल मतपत्रलाई समेत जनाउँछ ।
(ढ) “मतपेटिका” भन्नाले मत सङ्केत गरेको मतपत्र राख्नको लागि आयोगले
व्यवस्था गरेको मतपेटिका सम्झनु पर्छ र सो शब्दले विद्युतीय
उपकरणबाट मतदान गरेकोमा त्यसरी मतदान गरेको मत सङ्केतलाई
अभिलेख गर्ने विद्युतीय उपकरणलाई समेत जनाउँछ ।
(ण) “राष्ट्रिय सभा” भन्नाले संविधानको धारा ८६ बमोजिम गठन हुने राष्ट्रिय
सभा सम्झनु पर्छ ।
(त) “सदस्य” भन्नाले राष्ट्रिय सभाको सदस्य सम्झनु पर्छ ।
(थ) “संविधान” भन्नाले नेपालको संविधान सम्झनु पर्छ ।
परिच्छेद–२
सदस्यको निर्वाचन तथा निर्वाचन कार्यक्रम
घ। सदस्यको निर्वाचन ः (१) संविधानको धारा ८६ को उपधारा (२) को खण्ड (क) बमोजिम
निर्वाचित हुने सदस्यको निर्वाचनको लागि प्रत्येक प्रदेशमा गठन भएकोनिर्वाचक मण्डलले
दिएको मतको आधारमा एकल सब्क्रमणीय मत प्रणाली बमोजिम प्रत्येक प्रदेशबाट निर्वाचित
हुन आवश्यक पर्ने मत प्राप्त गर्ने देहाय बमोजिम आठ जना सदस्य निर्वाचित हुनेछन्ः–
एबनभ द्द या द्दछ
एबनभ घ या द्दछ
घ
(क) महिला तीन जना,
(ख) दलित एक जना,
(ग) अपाङ्गता भएका व्यक्ति वा अल्पसब्ख्यक समुदायबाट एक जना,
(घ) अन्य तीन जना ।
(२) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि सो उपदफा बमोजिमको कुनै
समूहबाट एक जना सदस्य मात्र निर्वाचित गर्नु पर्ने अवस्थामा सबै भन्दा बढी मत प्राप्त गर्ने
उम्मेदवार निर्वाचित हुनेछ ।
(३) उपदफा (१) बमोजिम सदस्य पदमा निर्वाचित हुन आवश्यक पर्ने मतसब्ख्या तथा
निर्वाचन गर्ने सम्बन्धी अन्य व्यवस्था तोकिए बमोजिम हुनेछ ।
द्ध। निर्वाचक मण्डल ः (१) प्रत्येक प्रदेशमा देहायका मतदाता रहेको एक निर्वाचक मण्डल
रहनेछ ः–
(क) सम्बन्धित प्रदेश सभाका सदस्य,
(ख) सम्बन्धित प्रदेश भित्रका गाँउपालिकाको अध्यक्ष र उपाध्यक्ष तथा
नगरपालिकाको प्रमुख र उपप्रमुख ।
(२) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि प्रदेश सभाको कुनै सदस्य,
कुनै गाउँपालिकाको अध्यक्ष र उपाध्यक्ष तथा नगरपालिकाको प्रमुख र उपप्रमुखको निर्वाचन हुन
नसकेको वा अन्य कुनै कारणले पद रिक्त भएको कारणले मात्र निर्वाचक मण्डल गठन गर्न
बाधा पुग्ने छैन ।
(३) उपदफा (१) को प्रयोजनको लागि आयोगले निर्वाचक मण्डलमा तत्काल कायम
रहेको मतदाताको नाम समावेश गरी तोकिए बमोजिम मतदाता नामावली तयार गरी प्रकाशन
गर्नेछ ।
छ। निर्वाचनको मिति तोक्नेः (१) नेपाल सरकारले निर्वाचनको मिति तोक्नेछ ।
तर निर्वाचनको मिति तोक्नु भन्दा अघि नेपाल सरकारले आयोगको परामर्श लिनु
पर्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिम निर्वाचनको मिति तोकेको सूचना नेपाल राजपत्रमा प्रकाशन
गर्नु पर्नेछ ।
ट। निर्वाचन कार्यक्रमको सूचना ः (१) दफा ५ बमोजिम निर्वाचनको मिति तोकिएको सूचना
प्रकाशित भएपछि आयोगले निर्वाचन कार्यक्रमको सूचना प्रकाशन गर्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिमको निर्वाचन कार्यक्रममा उम्मेदवारको मनोनयनपत्र दर्ता
गर्ने, मनोनयनपत्र दर्ता भएको उम्मेदवारको सूची प्रकाशन गर्ने, उम्मेदवारको विरोधमा उजूरी
दिने, मनोनयनपत्र जाँच गर्ने, मनोनयन भएको उम्मेदवारको नामावली प्रकाशन गर्ने,
एबनभ घ या द्दछ
एबनभ द्ध या द्दछ
द्ध
उम्मेदवारले नाम फिर्ता लिने, उम्मेदवारको अन्तिम नामावली प्रकाशन गर्ने र मतदान गर्ने
मिति, समय र स्थान समेत उल्लेख गर्नु पर्नेछ ।
(३) यस दफा बमोजिमको निर्वाचन कार्यक्रम आयोगले नेपाल राजपत्रमा प्रकाशन
गर्नेछ ।
(४) उपदफा (१) बमोजिम आयोगले प्रकाशन गरेको निर्वाचन कार्यक्रम बमोजिमको
सूचना सम्बन्धित निर्वाचन अधिकृतले निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयमा प्रकाशन गर्नु पर्नेछ ।
परिच्छेद–३
निर्वाचन अधिकृत, मतदान अधिकृत र अन्य कर्मचारी
ठ। निर्वाचन अधिकृतको नियुक्ति ः संविधान, यस अध्यादेश तथा सब्घीय कानून बमोजिम
निर्वाचनमा सम्पादन गर्नुपर्ने काम गर्न वा गराउनका लागि प्रत्येक प्रदेशमा आयोगले न्याय
परिषद्को परामर्शमा एक जना जिल्ला न्यायाधीशलाई निर्वाचन अधिकृत नियुक्त गर्नेछ ।
ड। निर्वाचन अधिकृतको काम, कर्तव्य र अधिकार ः (१) आयोगको निर्देशनको अधीनमा रही
आपूmलाई तोकिएको प्रदेशमा स्वच्छ, निष्पक्ष र स्वतन्त्र रुपमा निर्वाचन गर्नु, गराउनु निर्वाचन
अधिकृतको कर्तव्य हुनेछ ।
(२) निर्वाचन अधिकृतले निर्वाचनको काम गर्न खटाएको कर्मचारीलाई आवश्यकता
अनुसार आफ्नो अधिकार प्रत्यायोजन गर्न सक्नेछ ।
तर मनोनयनपत्र जाँच्ने, मनोनयन पत्र सदर वा बदर गर्ने र मतगणनाको अन्तिम
परिणाम घोषणा गर्ने अधिकार प्रत्यायोजन गर्न सकिने छैन ।
(३) निर्वाचन अधिकृतले नेपाल सरकार तथा प्रदेश सरकारका कर्मचारीलाई निर्वाचन
सम्बन्धी कुनै काममा खटाउन वा लगाउन सक्नेछ ।
(४) निर्वाचन अधिकृतको अन्य काम, कर्तव्य र अधिकार तोकिए बमोजिम हुनेछ ।
ढ। सहायक निर्वाचन अधिकृत र अन्य कर्मचारीको नियुक्ति ः (१) निर्वाचन अधिकृतले आयोगले
तोके बमोजिमको सब्ख्यामा सहायक निर्वाचन अधिकृत र अन्य कर्मचारीहरु नियुक्त गर्न
सक्नेछ ।
(२) निर्वाचन अधिकृतको प्रत्यक्ष निर्देशन र नियन्त्रणमा रही निर्वाचन सम्बन्धी काम
गर्नु सहायक निर्वाचन अधिकृत र अन्य कर्मचारीहरुको कर्तव्य हुनेछ । ज्ञण्। मतदान अधिकृतको नियुक्ति ः (१) निर्वाचन अधिकृतले नेपाल सरकार तथा प्रदेश सरकारका
कर्मचारीलाई मतदान अधिकृतमा नियुक्त गर्न सक्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिम नियुक्त मतदान अधिकृतले यो अध्यादेश र यस अध्यादेश
अन्तर्गत बनेको नियम वा जारी भएको आदेशले तोके बमोजिमको मतदान गराउने सम्बन्धी
सम्पूर्ण काम स्वच्छ, निष्पक्ष र स्वतन्त्र रुपमा सम्पन्न गराउनु पर्नेछ ।
(३) मतदान अधिकृतको अन्य काम, कर्तव्य र अधिकार तोकिए बमोजिम हुनेछ ।
एबनभ द्ध या द्दछ
एबनभ छ या द्दछ
छ
परिच्छेद–४
उम्मेदवार तथा मनोनयनपत्र
ज्ञज्ञ। उम्मेदवारको योग्यता ः निर्वाचनमा उम्मेदवार हुन कुनै पनि व्यक्तिले देहायको योग्यता पूरा
गरेको हुनु पर्नेछ ः–
(क) नेपालकोनागरिक,
(ख) पैंतीस वर्ष उमेर पूरा भएको,
(ग) कुनै गाउँपालिका वा नगरपालिकाको मतदाता नामावलीमा नाम
समावेश भएको,
(घ) कुनैसब्घीय कानूनले अयोग्य नभएको,
(ब) कुनै लाभको पदमा बहाल नरहेको।
स्पष्टीकरण ः यस खण्डको प्रयोजनको लागि “लाभको पद” भन्नाले
निर्वाचन वा मनोनयनद्वारा पूर्ति गरिने राजनीतिक पद बाहेक सरकारी
कोषबाट पारिश्रमिक वा आर्थिक सुविधा पाउने अन्य पद सम्झनु पर्छ ।
ज्ञद्द। उम्मेदवारको अयोग्यता ः यस अध्यादेशमा अन्यत्र जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि देहायको
व्यक्ति निर्वाचनमा उम्मेदवार हुन अयोग्य मानिनेछ ः–
(क) दफा ११ बमोजिमको योग्यता नभएको,
(ख) नेपाल सरकार, प्रदेश सरकार वा स्थानीय तहमा वा नेपाल सरकार,
प्रदेश सरकार वा स्थानीय तहको स्वामित्व वा नियन्त्रणमा रहेको वा
नेपाल सरकार, प्रदेश सरकार वा स्थानीय तहबाट अनुदान प्राप्त
संस्थामा पारिश्रमिक पाउने गरी बहाल रहेको,
(ग) निर्वाचन सम्बन्धी प्रचलित कानून बमोजिम सजाय पाई त्यस्तो सजाय
भोगिसकेको मितिले दुई वर्ष भुक्तान नगरेको,
(घ) भ्रष्टाचार, जबरजस्ती करणी, मानव बेचबिखन तथा ओसारपसार, लागू
औषध बिक्री वितरण तथा निकासी वा पैठारी, सम्पत्ति शुद्धीकरण,
राहदानी दुरुपयोग, अपहरण सम्बन्धी कसूर वा नैतिक पतन देखिने
अन्य फौजदारी कसूरमा सजाय पाई वा कुनै कसूरमा जन्म कैद, बीस
वर्ष वा सो भन्दा बढी कैदको सजाय पाई त्यस्तो पैmसला अन्तिम
भएको,
(ब) सङ्गठित अपराध सम्बन्धी कसूरमा कैदको सजाय पाई वा कर्तब्य ज्यान
सम्बन्धी कसूरमा बीस वर्षभन्दा कम कैदको सजाय पाई त्यस्तो सजाय
भुक्तान गरेको मितिले छ वर्ष पूरा नभएको,
(च) जातीय भेदभाव तथा छुवाछुत, बोक्सा बोक्सी वा बहुविवाह सम्बन्धी
कसूरमा कैदको सजाय पाई त्यस्तो सजाय भुक्तान गरेको मितिले तीन
वर्ष पूरा नभएको,
एबनभ छ या द्दछ
एबनभ ट या द्दछ
ट
(छ) खण्ड (घ) र (ब) मा उल्लिखित कसूर बाहेक अन्य कसूरमा पाँच वर्ष
वा सो भन्दा बढी कैदको सजाय पाई त्यस्तो सजाय भुक्तान गरेको
मितिले छ वर्ष पूरा नभएको,
(ज) प्रचलित कानून बमोजिम कालो सूचीमा रहेकोमा सो अवधिभर,
(झ) कैदमा बसेकोमा कैद बसेको अवधिभर,
(ञ) मानसिक सन्तुलन ठीक नभएको ।
ज्ञघ। उम्मेदवारको अयोग्यता सम्बन्धी निर्णय ः (१) सदस्यको लागि उम्मेदवारीको मनोनयन दर्ता
भइसकेको तर निर्वाचन परिणाम घोषणा भई नसकेको अवस्थामा कुनै उम्मेदवार अयोग्य छ वा
हुन गएको छ भन्ने कसैलाई लागेमा सो विषयमा स्पष्ट प्रमाण सहित सम्बन्धित निर्वाचन
अधिकृत मार्पmत आयोग समक्ष उजूरी दिन सकिनेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिम उजूरी प्राप्त भएमा निर्वाचन अधिकृतले त्यस्तो उम्मेदवारलाई
सात दिनको म्याद दिई त्यस सम्बन्धमा स्पष्टीकरण माग गर्न सक्नेछ ।
(३) उपदफा (२) बमोजिम स्पष्टीकरण प्राप्त भएपछि वा म्यादभित्र स्पष्टीकरण प्राप्त
नभएमा सोही व्यहोरा उल्लेख गरी निर्वाचन अधिकृतले उपदफा (१) बमोजिम परेको उजूरी र
तत्सम्बन्धी कागजात यथाशीघ्र आयोगमा पठाउनु पर्नेछ ।
(४) उपदफा (३) बमोजिम उजूरी सहितका कागजात प्राप्त भएपछि आयोगले चाहेमा
सोविषयमा सम्बन्धित उम्मेदवारसँग बुझ्न वा थप प्रमाण माग गर्न सक्नेछ ।
(५) आयोगले उपदफा (३) बमोजिम निर्वाचन अधिकृतबाट प्राप्त उजूरी सहितका कागजात
जाँचबुझ गरी उजूरी प्राप्त भएको मितिले सात दिनभित्र उम्मेदवारको अयोग्यता सम्बन्धमा निर्णय
गरिसक्नु पर्नेछ ।
(६) उपदफा (५) बमोजिम उम्मेदवारको अयोग्यता सम्बन्धमा निर्णय गर्दा अपनाउनु पर्ने
कार्यविधि आयोगले निर्धारण गरे बमोजिम हुनेछ ।
(७) यस दफामा अन्यत्र जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि आयोगले कुनै उम्मेदवारको
अयोग्यताका सम्बन्धमा यस दफा बमोजिम निर्णय गरी नसकेको कारणबाट मात्र त्यस्तो निर्वाचनको
काम कारबाहीमा कुनै असर पर्ने छैन ।
ज्ञद्ध। पद मुक्त हुने ः (१) सदस्यको पदमा निर्वाचित कुनै व्यक्ति दफा १२ बमोजिम अयोग्य रहेको
अदालतबाट ठहर भएमा निज त्यस्तो पदबाट मुक्त हुनेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिम पद मुक्त भएको जानकारी आयोगले सम्बन्धित व्यक्तिलाई
दिनु पर्नेछ ।
(३) कुनै सदस्यको पदमा निर्वाचित व्यक्तिको अयोग्यता सम्बन्धमा अदालतमा उजूरी
दिने सम्बन्धी व्यवस्था तोकिए बमोजिम हुनेछ ।
(४) उपदफा (१) बमोजिम सदस्य पदमुक्त भएको सूचना आयोगले नेपाल राजपत्रमा
प्रकाशन गर्नु पर्नेछ ।
एबनभ ट या द्दछ
एबनभ ठ या द्दछ
ठ
ज्ञछ। उम्मेदवारको उमेरको गणना ः निर्वाचनमा उम्मेदवार हुनको लागि उम्मेदवारको उमेरको
गणना गर्दा मनोनयनपत्र दर्ता गर्ने मितिसम्म पैंतीस वर्ष उमेर पूरा गरेको हुनु पर्नेछ ।
ज्ञट। उम्मेदवारको मनोनयन ः (१) दफा १२ बमोजिम अयोग्यता नभएको व्यक्ति निर्वाचनमा
उम्मेदवार हुन वा त्यस्तो व्यक्तिलाई उम्मेदवार मनोनयन गर्न सकिनेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिम उम्मेदवारी दाखिला वा मनोनयन गर्दा एकजना प्रस्तावक र
एकजना समर्थक हुनुपर्नेछ । त्यस्तो प्रस्तावक र समर्थक दफा ४ को उपदफा (३) बमोजिमको
मतदाता नामावलीमा नाम दर्ता भएको व्यक्ति हुनु पर्नेछ ।
(३) उपदफा (२) बमोजिम कुनै व्यक्तिलाई उम्मेदवारको रुपमा प्रस्ताव गरिएको
अवस्थामा त्यस्तो उम्मेदवारले मनोनयन पत्रमा आफ्नो मञ्जुरी लेखी सहीछाप समेत गर्नु
पर्नेछ ।
(४) दलले खडा गरेको उम्मेदवारको सम्बन्धमा त्यस्तो दलको तर्पmबाट दफा १७ को
उपदफा (१) बमोजिमको अधिकारीले दिएको औपचारिक पत्र मनोनयनपत्र साथ पेश गर्नु
पर्नेछ ।
(५) उपदफा (४) बमोजिमको अधिकारीले उम्मेदवारलाई दिएको त्यस्तो औपचारिक
पत्रको एक प्रति निर्वाचन अधिकृतलाई समेत पठाउनु पर्नेछ ।
(६) उपदफा (४) बमोजिमको रीत नपु¥याई मनोनयनपत्र दाखिला भएको अवस्थामा
त्यस्तो उम्मेदवारलाई सो दलको उम्मेदवारको रुपमा मान्यता दिइने छैन ।
(७) कुनै व्यक्तिलाई निर्वाचनको लागि बढीमा दुई मनोनयनपत्रद्वारा मनोनयन गर्न
सकिनेछ ।
ज्ञठ। मनोनयनको औपचारिक पत्र प्रदान गर्ने अधिकारी सम्बन्धी व्यवस्था ः (१) दलले आफ्नो
तर्पmबाट उम्मेदवार मनोनयनको औपचारिक पत्र प्रदान गर्न त्यस्तो दलको केन्द्रीय कार्यकारिणी
समिति वा सो सरहको समितिको पदाधिकारीलाई तोक्नु पर्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिमको पदाधिकारीको नाम, थर, पद र निजको दस्तखतको
नमूना त्यस्तो दलको केन्द्रीय कार्यकारिणी समिति वा सो सरहको समितिले तोकेको सो
समितिको पदाधिकारीले प्रमाणित गरी उम्मेदवारको लागि मनोनयनपत्र दाखिला गर्ने मिति
अगावै आयोगले तोकेको अवधिभित्र आयोगलाई उपलब्ध गराउनु पर्नेछ ।
(३) आयोगले उपदफा (२) बमोजिमको दस्तखत नमूना सहितको विवरण मनोनयनपत्र
दर्ता गर्न तोकिएको मिति अगावै सम्बन्धित निर्वाचन अधिकृत समक्ष पठाई सक्नु पर्नेछ ।
ज्ञड। उम्मेदवारको मनोनयन दर्ता ः (१) उम्मेदवारको मनोनयनपत्र उम्मेदवार आफैँले वा निजको
प्रतिनिधि, प्रस्तावक वा समर्थकले सम्बन्धित निर्वाचन अधिकृत समक्ष पेश गर्नु पर्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिम पेश भएको मनोनयनपत्र सम्बन्धित निर्वाचन अधिकृतले यस
अध्यादेश बमोजिम रीतपूर्वकको भए नभएको जाँचबुझ गरी रीतपूर्वकको भए दर्ता गरी सोको
निस्सा मनोनयनपत्र दर्ता गर्न ल्याउने व्यक्तिलाई दिनु पर्नेछ ।
एबनभ ठ या द्दछ
एबनभ ड या द्दछ
ड
(३) कसैले प्रस्तावक वा समर्थक नभएको, प्रस्तावक वा समर्थक दोहोरिएको, दफा ६२
बमोजिमको धरौटी राखेको निस्सा नभएको, प्रस्तावक वा समर्थक वा उम्मेदवार हुने व्यक्तिको
सहीछाप नभएको वा अन्य रीत नपुगेको मनोनयनपत्र दर्ता गर्न ल्याएमा निर्वाचन अधिकृतले
रीत नपुगेको जति कुरा सच्याउन लगाई त्यस्तो मनोनयनपत्र दर्ता गर्नु पर्नेछ । कसैले यसरी
रीत नपुगेको कुरा नसच्याई मनोनयनपत्र दर्ता गराउन चाहेमा निर्वाचन अधिकृतले सोही
व्यहोरा मनोनयनपत्रमा जनाई त्यसको सूचना मनोनयनपत्र दर्ता गराउने व्यक्तिलाई दिनु
पर्नेछ ।
(४) मनोनयनपत्र साथ पेश गर्नु पर्ने अन्य कागजात तोकिए बमोजिम हुनेछ ।
(५) निर्वाचन अधिकृतले मनोनयनपत्र दर्ता गर्ने समय समाप्त भएपछि निर्वाचन
कार्यक्रमको सूचनामा तोकिएको मिति, समय र स्थानमा मनोनयनपत्र दर्ता भएको उम्मेदवारको
सूची प्रकाशन गर्नेछ ।
ज्ञढ। दाबी विरोध गर्न सक्ने ः दफा १८ बमोजिम मनोनयनपत्र दर्ता भएको कुनै उम्मेदवारको
योग्यताको सम्बन्धमा दाबी विरोध गर्न चाहने उम्मेदवार वा निजको प्रतिनिधिले निर्वाचन
कार्यक्रमको सूचनामा तोकिएको मिति, समय र स्थानमा निर्वाचन अधिकृत समक्ष उजूरी दिन
सक्नेछ । द्दण्। मनोनयनपत्रको जाँच ः (१) दफा १८ बमोजिम दर्ता भएको मनोनयनपत्र जाँच गर्दा निर्वाचन
कार्यक्रमको सूचनामा तोकिएको मिति, समय र स्थानमा उम्मेदवार, निजको प्रतिनिधि,
प्रस्तावक वा समर्थक उपस्थित हुनु पर्नेछ ।
(२) उपदफा (१) मा उल्लेख गरिएका व्यक्तिको उपस्थितिमा निर्वाचन अधिकृतले सम्पूर्ण
उम्मेदवारको मनोनयनपत्र जाँच गर्नु पर्नेछ ।
तर त्यसरी उपस्थित हुनु पर्ने कुनै उम्मेदवार, निजको प्रस्तावक, समर्थक वा प्रतिनिधि
उपस्थित नभएमा पनि मनोनयनपत्र जाँच गर्न र सो विषयमा कानून बमोजिम निर्णय गर्न यस
उपदफाले बाधा पु¥याएको मानिने छैन ।
(३) निर्वाचन अधिकृतले देहायको कुनै अवस्थामा मनोनयनपत्रको जाँच सम्बन्धी
कारबाही स्थगित गर्न सक्नेछ र यसरी मनोनयनपत्रको जाँच सम्बन्धी कारबाही स्थगित गरेमा
त्यसकोजानकारी आयोगलाई दिनु पर्नेछ ः–
(क) मनोनयनपत्र जाँच गर्ने समयमा सो स्थानमा हुलदङ्गा लगायत अन्य
असामान्य परिस्थिति उत्पन्न भएमा,
(ख) प्राकृतिक विपद्को कारणले काबू बाहिरको परिस्थिति उत्पन्न भएमा ।
(४) उपदफा (३) बमोजिम मनोनयनपत्रको जाँच सम्बन्धी कारबाही स्थगित भएमा
आयोगको कुनै निर्देशन भए सो समेतको आधारमा निर्वाचन अधिकृतले समय र स्थान तोकी
यथासम्भव छिटो मनोनयनपत्रकोजाँच गर्नु पर्नेछ ।
(५) मनोनयनपत्रको जाँच सम्बन्धी अन्य व्यवस्था तोकिए बमोजिम हुनेछ ।
एबनभ ड या द्दछ
एबनभ ढ या द्दछ
ढ
द्दज्ञ। मनोनयनपत्र बदर हुने अवस्था ः देहायको कुनै अवस्थामा मनोनयनपत्र बदर हुनेछ ः–
(क) संविधान र यस अध्यादेश बमोजिम उम्मेदवारको योग्यता नभएमा,
(ख) उम्मेदवार हुने व्यक्तिको मञ्जुरी नभएमा वा निज वा निजको प्रस्तावक
र समर्थकको सहीछाप नभएमा वा कीर्ते सहीछाप भएमा,
(ग) दफा ६ को उपदफा (२) बमोजिम तोकिएको समयभित्र मनोनयनपत्र
दर्ता नभएमा,
(घ) दफा १६, १७ र १८ मा लेखिए बमोजिम मनोनयनपत्र दाखिला
नभएमा,
(ब) दफा ६२ बमोजिम धरौटी दाखिला नगरेमा,
(च) यस अध्यादेश बमोजिम अन्य रीत नपुगेको भएमा ।
द्दद्द। उम्मेदवारको नामावली ः निर्वाचन अधिकृतले मनोनयनपत्र जाँच गरिसकेपछि कानून बमोजिम
रीत पुगेका मनोनयनपत्र बमोजिमका उम्मेदवारको नामावली तयार गरी सोको एक प्रति
आफ्नो कार्यालयमा प्रकाशन गर्नु पर्नेछ ।
द्दघ। नाम फिर्ता लिने ः (१) कुनै उम्मेदवारले उम्मेदवारको नामावलीबाट आफ्नो नाम फिर्ता लिन
चाहेमा दफा ६ को उपदफा (२) बमोजिम तोकिएको समयभित्र निर्वाचन अधिकृतलाई लिखित
सूचना दिई नाम फिर्ता लिन सक्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिम नाम फिर्ता लिएको सूचना उम्मेदवार आफैंले वा निजको
प्रतिनिधिले दाखिला गर्नु पर्नेछ ।
(३) उपदफा (१) बमोजिम नाम फिर्ता लिएको सूचना निर्वाचन अधिकृत समक्ष दाखिला
भैसकेपछि त्यस्तो सूचना बदर गर्न वा फिर्ता लिन पाइने छैन ।
(४) कुनै दलको तर्पmबाट उम्मेदवार मनोनयनको औपचारिक पत्र प्रदान गर्न दफा १७
को उपदफा (१) बमोजिम तोकिएको पदाधिकारीले त्यस्तो दलको तर्फबाट उम्मेदवारी दिएको
कुनै उम्मेदवारको नाम फिर्ता लिने गरी निर्वाचन अधिकृतलाई दफा ६ को उपदफा (२)
बमोजिम तोकिएको समयभित्र लेखी पठाउन सक्नेछ ।
(५) उपदफा (१), (२) वा (४) बमोजिम दाखिला भएको सूचनाको बारेमा निर्वाचन
अधिकृत विश्वस्त भएमा त्यस्तो उम्मेदवारको नाम उम्मेदवारको नामावलीबाट हटाउनु पर्नेछ ।
यसरी नाम हटाइएको सूचना निर्वाचन अधिकृतले आफ्नो कार्यालयमा तुरुन्त प्रकाशन गर्नु
पर्नेछ ।
द्दद्ध। उम्मेदवारको अन्तिम नामावली ः (१) दफा ६ को उपदफा (२) बमोजिम नाम फिर्ता लिन
तोकिएको समय समाप्त भएपछि निर्वाचन अधिकृतले बाँकी रहेका उम्मेदवारको नामावली
तयार गरी एक प्रति तुरुन्त आफ्नो कार्यालयमा प्रकाशन गर्नु पर्नेछ र त्यसको एक प्रति आयोगमा
पठाउनु पर्नेछ ।
एबनभ ढ या द्दछ
एबनभ ज्ञण् या द्दछ
ज्ञण्
(२) उपदफा (१) बमोजिमको नामावलीमा उम्मेदवारको नाम नेपाली वर्णानुक्रम
अनुसार लेखिनेछ र कुनै उम्मेदवार दलको तर्पmबाट मनोनीत भएकोमा निजको ठेगानामा
त्यस्तो दलको नाम समेत उल्लेख गर्नु पर्नेछ ।
द्दछ। निर्विरोध निर्वाचित ः दफा २४ बमोजिम उम्मेदवारको अन्तिम नामावली प्रकाशन गर्दा दफा ३
बमोजिम निर्वाचित गर्नु पर्ने कुनै पदका लागि जति जना निर्वाचित हुने हो त्यति नै वा सो
भन्दा कम उम्मेदवार कायम हुन आएमा निर्वाचन अधिकृतले सो पदमा त्यस्तो उम्मेदवार
तोकिए बमोजिम निर्विरोध निर्वाचित भएको घोषणा गर्नेछ ।
द्दट। उम्मेदवारको मृत्यु भएमा ः (१) दफा २४ बमोजिम उम्मेदवारको अन्तिम नामावली प्रकाशन
हुनु अघि वा प्रकाशन भई सकेपछि दलबाट मनोनयन भएको कुनै उम्मेदवारको मृत्यु भई
सोको लिखित सूचना निर्वाचन प्रतिनिधि, सम्बन्धित दल वा अन्य कुनै व्यक्तिबाट प्राप्त भएमा
र सो कुरामा निर्वाचन अधिकृत विश्वस्त भएमा निर्वाचन अधिकृतले त्यस्तो निर्वाचनसँग
सम्बन्धित अन्य कार्यक्रम तुरुन्त स्थगित गरी सोको जानकारी आयोगलाई दिनु पर्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिम निर्वाचन सम्बन्धी कार्यक्रम स्थगित भएको सूचना अन्य
उम्मेदवार समेतको जानकारीको लागि निर्वाचन अधिकृतले आफ्नो कार्यालयमा टाँस्नु पर्नेछ ।
(३) उपदफा (१) बमोजिमको जानकारी प्राप्त भएमा आयोगले उम्मेदवारको अन्तिम
नामावली प्रकाशन हुनुअघि उम्मेदवारको मृत्यु भएकोमा त्यस्तो निर्वाचनको मतदानको
कार्यक्रममा असर नपर्ने गरी उम्मेदवारको मनोनयन सम्बन्धी कार्यक्रम र उम्मेदवारको अन्तिम
नामावली प्रकाशन भए पछि मृत्यु भएकोमा मतदान गर्ने मिति लगायत यस परिच्छेद
बमोजिमको अन्य कार्यक्रम पुनः निर्धारण गरी निर्वाचन अधिकृतलाई पठाउनु पर्नेछ ।
(४) उपदफा (३) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि उम्मेदवारको मृत्यु भई
निर्वाचनको कार्यक्रम स्थगित भएकोमा दफा ६ को उपदफा (२) बमोजिमको निर्वाचन
कार्यक्रममा लेखिए बमोजिमको काम सम्पन्न गर्नु पर्ने अवधि पन्ध्र दिन भन्दा बढी भएमा पुनः
अर्को कार्यक्रम प्रकाशन गर्नु पर्ने छैन र सोही कार्यक्रमको समयावधिभित्र मतदानको काममा
बाधा नपुग्ने गरी उम्मेदवारको मनोनयन सम्बन्धी काम पूरा गर्नु पर्ने गरी निर्वाचन कार्यक्रम
निर्धारण गर्नु पर्नेछ ।
(५) उपदफा (१) बमोजिम निर्वाचन कार्यक्रम स्थगित भएकोमा पहिले मनोनयनपत्र
पेश गरेको उम्मेदवारले पुनः मनोनयनपत्र दाखिला गर्नु पर्ने छैन र जुन दलको उम्मेदवारको
मृत्यु भएको हो त्यस्तो दलको तर्पmबाट मात्र पुनः उम्मेदवार मनोनयन गर्न सकिनेछ ।
द्दठ। उम्मेदवारको परिचयपत्र ः दफा २४ बमोजिम अन्तिम नामावलीमा कायम रहेको उम्मेदवारलाई
निर्वाचन अधिकृतले आयोगले तोके बमोजिमको परिचयपत्र दिनेछ ।
एबनभ ज्ञण् या द्दछ
एबनभ ज्ञज्ञ या द्दछ
ज्ञज्ञ
परिच्छेद–५
उम्मेदवारको प्रतिनिधि
द्दड। निर्वाचन प्रतिनिधि ः (१) उम्मेदवारले कुनै व्यक्तिलाई निर्वाचनको लागि आफ्नो निर्वाचन
प्रतिनिधि नियुक्त गरेमा सोको लिखित सूचना निर्वाचन अधिकृतलाई दिनु पर्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिम नियुक्त भएको निर्वाचन प्रतिनिधिलाई उम्मेदवारले जुनसुकै
बखत बदर गरी अर्को निर्वाचन प्रतिनिधि नियुक्त गर्न सक्नेछ र यसरी अर्को निर्वाचन प्रतिनिधि
नियुक्त गरेको लिखित सूचना सम्बन्धित निर्वाचन अधिकृतलाई तुरुन्त दिनु पर्नेछ ।
(३) यो अध्यादेश र यस अध्यादेश अन्तर्गत बनेको नियममा निर्वाचन प्रतिनिधिले गर्नु
पर्ने भनी उल्लेख गरे बमोजिमको काम गर्नु उपदफा (१) बमोजिम नियुक्त निर्वाचन
प्रतिनिधिको कर्तव्य हुनेछ ।
(४) निर्वाचन प्रतिनिधिको योग्यता तोकिए बमोजिम हुनेछ ।
द्दढ। मतदान प्रतिनिधि र मतगणना प्रतिनिधि ः (१) उम्मेदवार वा निर्वाचन प्रतिनिधिले प्रत्येक
मतदान केन्द्रको लागि तोकिए बमोजिम मतदान प्रतिनिधि नियुक्त गर्न सक्नेछ र यसरी मतदान
प्रतिनिधि नियुक्त गरेको लिखित सूचना मतदान अधिकृत र निर्वाचन अधिकृतलाई दिनु पर्नेछ ।
(२) उम्मेदवार वा निर्वाचन प्रतिनिधिले मतगणना स्थलमा उपस्थित रहन तोकिए
बमोजिम मतगणना प्रतिनिधि नियुक्त गर्न सक्नेछ र यसरी मतगणना प्रतिनिधि नियुक्त गरेको
लिखित सूचना निर्वाचन अधिकृतलाई दिनु पर्नेछ ।
(३) उपदफा (१) वा (२) बमोजिम नियुक्त भएको मतदान प्रतिनिधिलाई उम्मेदवार वा
निर्वाचन प्रतिनिधिले जुनसुकै बखत बदर गरी अर्को मतदान प्रतिनिधि वा मतगणना प्रतिनिधि
नियुक्त गर्न सक्नेछ ।
(४) उपदफा (३) बमोजिम अर्को मतदान प्रतिनिधि नियुक्त गरिएकोमा मतदान
अधिकृतलाई र अर्को मतगणना प्रतिनिधि नियुक्त गरिएकोमा निर्वाचन अधिकृतलाई तुरुन्त
जानकारी दिनु पर्नेछ ।
(५) यो अध्यादेश र यस अध्यादेश अन्तर्गत बनेको नियम बमोजिम मतदान प्रतिनिधि र
मतगणना प्रतिनिधिले गर्नु पर्ने भनी उल्लेख भएका काम गर्नु उपदफा (१) वा (२) बमोजिम
नियुक्त मतदान प्रतिनिधि र मतगणना प्रतिनिधिको कर्तव्य हुनेछ ।
(६) मतदान प्रतिनिधि र मतगणना प्रतिनिधिको सब्ख्या र योग्यता तोकिए बमोजिम
हुनेछ । घण्। उम्मेदवार वा कुनै प्रतिनिधि अनुपस्थित रहेमा ः यो अध्यादेश र यस अध्यादेश अन्तर्गत बनेको
नियम बमोजिम निर्वाचन प्रतिनिधि, मतदान प्रतिनिधि वा मतगणना प्रतिनिधि नियुक्त नभएमा
वा उम्मेदवार वा निजको कुनै प्रतिनिधि उपस्थित रहनु पर्ने अवस्थामा उपस्थित नरहेमा वा
निजहरुमध्ये कसैले गर्नु पर्ने काम नगरेमा सोही कारणले मात्र मतदान, मतगणना वा
निर्वाचनको परिणामको घोषणाको काम रोकिने छैन र त्यस्तो काम कानून बमोजिम भएको
मानिनेछ ।
एबनभ ज्ञज्ञ या द्दछ
एबनभ ज्ञद्द या द्दछ
ज्ञद्द
परिच्छेद–६
मतदान केन्द्र तथा मतदान
घज्ञ। मतदान केन्द्रः (१) निर्वाचनका लागि आयोगले तोकेको स्थानमा मतदान केन्द्र रहनेछ ।
(२) मतदान केन्द्र सम्बन्धी अन्य व्यवस्था तोकिए बमोजिम हुनेछ ।
घद्द। मतपत्र ः (१) मतपत्रको ढाँचा आयोगले तोके बमोजिम हुनेछ ।
(२) मतपत्र सम्बन्धी अन्य व्यवस्था तोकिए बमोजिम हुनेछ ।
घघ। मतपेटिका तथा अन्य निर्वाचन सामग्री ः (१) मतदानको लागि आयोगले तोके बमोजिमको
मतपेटिका तथा निर्वाचन सामग्री प्रयोग गरिनेछ ।
(२) मतपेटिका तथा अन्य निर्वाचन सामग्री व्यवस्थापन सम्बन्धी अन्य व्यवस्था तोकिए
बमोजिम हुनेछ ।
घद्ध। मतदानको समय ः मतदान हुने मिति र मतदान गर्ने समय दफा ६ को उपदफा (२)
बमोजिमको सूचनामा तोके बमोजिम हुनेछ ।
घछ। मतदान ः (१) मतदाताले आपूmलाई तोकिएको मतदान केन्द्रमा गोप्य मतदानद्वारा मतदान गर्नु
पर्नेछ ।
(२) मतदाताले मतदान गर्न तोकिए बमोजिम मतपत्र लिई सोको लागि राखिएको
मतपेटिकामा मतदान गर्नु पर्नेछ ।
(३) मतदाताले आफ्नो नामबाट बाहेक अन्य कुनै व्यक्तिको नामबाट मतदान गर्न पाउने
छैन ।
(४) कुनै पनि मतदाताले एउटै निर्वाचनमा एकभन्दा बढी पटक वा एकभन्दा बढी
मतदान केन्द्रमा मतदान गर्न पाउने छैन ।
(५) कुनै पनि मतदाताले मतदानको अवधिभर आफूले कसलाई मतदान गरेको हो भन्ने
व्यहोरा कुनै पनि माध्यमबाट कसैलाई पनि प्रकट गर्नु हँुदैन ।
घट। मतदानको प्रक्रिया ः (१) मतदान केन्द्रमा मतदानको लागि उपस्थित मतदातालाई मतदान
अधिकृतले तोकिए बमोजिमको रीत पु¥याई तोकिएको मतपत्र दिनेछ ।
(२) मतदातालाई मतपत्र दिनु अघि मतदान अधिकृतले मतदाता नामावलीमा तोकिए
बमोजिमको व्यहोरा जनाउनु पर्नेछ ।
(३) मतदाताले सम्बन्धित समूहबाट जति जना सदस्य निर्वाचित गर्नु पर्ने हो त्यति नै
सब्ख्याका उम्मेदवारलाई तोकिए बमोजिम प्राथमिकता जनाई गोप्य तरिकाले मतदान गर्नु
पर्नेछ ।
(४) उपदफा (३) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि दफा ३ को उपदफा (१)
बमोजिम कुनै समूहबाट एक जना सदस्य मात्र निर्वाचित गर्नु पर्ने अवस्थामा मतदाताले एक
जना उम्मेदवारलाई मात्र मत दिई तोकिए बमोजिम मतदान गर्नु पर्नेछ ।
एबनभ ज्ञद्द या द्दछ
एबनभ ज्ञघ या द्दछ
ज्ञघ
(५) यस अध्यादेशमा अन्यत्र जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि मतदान गर्ने
प्रयोजनको लागि विद्युतीय उपकरण प्रयोग गरिएको अवस्थामा मतदाताले तोकिए बमोजिम
विद्युतीय उपकरणद्वारा मतदान गर्नु पर्नेछ ।
घठ। नाम ढाँटी मतदान गर्न आएमा विरोध गर्ने ः (१) कुनै मतदाता वा व्यक्तिले आफ्नो नाम ढाँटी
अर्को मतदाताको नाममा मतदान गर्नको लागि मतपत्र लिन आएमा उम्मेदवार, निजको
प्रतिनिधि वा सोही मतदान केन्द्रको कुनै मतदाताले एक सय रुपैयाँ धरौटी राखी मतदान
अधिकृत समक्ष विरोध गर्न सक्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिम विरोध गरेमा मतदान अधिकृतले त्यस सम्बन्धमा आवश्यक
कुरा बुझी तत्काल निर्णय गर्नु पर्नेछ र यसरी पर्न आएको विरोध र त्यसको निर्णय आयोगले
तोके बमोजिमको निर्णय किताबमा तुरुन्त जनाउनु पर्नेछ ।
(३) उपदफा (१) बमोजिम विरोध ठीक ठहरेमा मतदान अधिकृतले त्यस्तो धरौटी रकम
सम्बन्धित व्यक्तिलाई फिर्ता दिनेछ र विरोध गलत देखिएमा त्यस्तो धरौटी रकम जफत हुनेछ ।
(४) उपदफा (१) बमोजिमको विरोध ठीक ठहरेमा त्यसरी नाम ढाँटी मतदान गर्न
आउने व्यक्तिलाई मतदान अधिकृतले निर्वाचन कसूर तथा सजाय सम्बन्धी सब्घीय कानून
बमोजिम जरिबाना गर्नेछ ।
घड। विशेष परिस्थितिमा मतदान स्थगित गर्न सक्नेः (१) मतदान केन्द्रमा कुनै असामान्य परिस्थिति
उत्पन्न भई वा कुनै कारणले विद्युतीय उपकरण सञ्चालन हुन नसकी वा उपद्रव वा प्राकृतिक
विपत्ति वा आफ्नो काबूबाहिरको कुनै कारणले मतदानको काम हुन नसक्ने कुरामा सो मतदान
केन्द्रमा नियुक्त मतदान अधिकृत विश्वस्त भएमा निजले सो मतदान केन्द्रको मतदान कार्य
तत्काल स्थगित गर्न सक्नेछ ।
(२) मतदान अधिकृतले उपदफा (१) बमोजिम मतदान स्थगित गरेमा सोको सूचना
सोही स्थानमा प्रकाशन गरी त्यसको जानकारी तुरुन्त निर्वाचन अधिकृतलाई दिनु पर्नेछ ।
(३) उपदफा (१) बमोजिम मतदान स्थगित भएको व्यहोराको जानकारी निर्वाचन
अधिकृतले तुरुन्त आयोगलाई दिनु पर्नेछ ।
(४) उपदफा (३) बमोजिमको जानकारी प्राप्त गरेपछि आयोगले अन्यथा निर्देशन दिएमा
बाहेक निर्वाचन अधिकृतले पुनः मतदान हुने मिति र समय तोकी सूचना प्रकाशन गरी पुनः
मतदान गराउनेछ ।
घढ। मतदान केन्द्रमा प्रवेश ः (१) मतदान अधिकृतले मतदान केन्द्रमा देहायका व्यक्तिहरु बाहेक अरु
कसैलाई प्रवेश गर्न दिने छैन ः–
(क) मतदाता,
(ख) उम्मेदवार वा निजको एकजना निर्वाचन प्रतिनिधि वा मतदान
प्रतिनिधि,
(ग) आयोगबाट अनुमति प्राप्त पर्यवेक्षक,
एबनभ ज्ञघ या द्दछ
एबनभ ज्ञ या द्दछ
Post a Comment